به گزارش خبرنگار گروه اجتماعی پایگاه خبری تحلیلی «چهارفصل»؛ محیط فیزیکی یک دانشگاه، صرفاً یک بستر یا فضای جانبی برای آموزش نیست؛ بلکه عنصری حیاتی و بخش جدایی‌ناپذیر از فرآیند یاددهی و یادگیری محسوب می‌شود. در این نگاه کلان، کیفیت فضاسازی محیط‌های آموزشی مستقیماً بر انگیزه، سلامت روانی و در نهایت کیفیت تحصیل دانشجویان تأثیر می‌گذارد. 

یک محیط آکادمیک استاندارد، فضاهایی پویا و حمایتی را برای تعاملات فکری، استراحت و توسعه فردی فراهم می‌کند. این مسئولیت، به‌ویژه بر عهده مدیران دانشگاه‌ها است تا اطمینان حاصل کنند که زیرساخت‌های محیطی، حداقل‌های لازم برای یک محیط آکادمیک استاندارد را فراهم می‌آورند.

فضاسازی آموزشی فراتر از زیبایی‌شناسی صرف است؛ این فضاها در شکل‌گیری هویت دانشجویی، ارتقاء روحیه همکاری و حتی تأثیر بر فرآیندهای شناختی دانشجویان نقش کلیدی ایفا می‌کنند. کمبود توجه به این جنبه‌ها می‌تواند منجر به کاهش رضایت دانشجویان، افت تحصیلی و در نهایت تضعیف اعتبار دانشگاه شود.

وضعیت دانشکده مهارت و کارآفرینی دانشگاه آزاد یاسوج

در میان دانشگاه‌های سطح استان، وضعیت حاکم بر دانشکده مهارت و کارآفرینی دانشگاه آزاد اسلامی واحد یاسوج که کلاس‌های فنی و مهندسی در مقاطع کاردانی تا کارشناسی در آن برگزار می‌شود نمونه‌ای بارز از نادیده گرفتن این اصول اولیه است. این دانشکده که میزبان دانشجویان تحصیلات تکمیلی در رشته‌های تخصصی فنی است، نیازمند محیطی متناسب با سطح علمی و تخصصی رشته‌های خود است.

انتقال این دانشکده به ساختمان سما، اگرچه ممکن است دلایل لجستیکی و مدیریتی داشته باشد، اما به نظر می‌رسد فضای بیرونی آن در طول حدود دو سال گذشته، همچنان در وضعیت نامطلوبی به سر می‌برد. این وضعیت نامطلوب، که عمدتاً به شکل محوطه خاکی و بدون زیرساخت مناسب بروز کرده است، مستقیماً با نیازهای دانشجویان تخصصی در تضاد است.

تضاد میان هزینه و کیفیت محیطی

یکی از برجسته‌ترین نکات در این زمینه، تضاد آشکار میان هزینه‌های گزاف تحصیل و کیفیت محیط ارائه شده به دانشجویان است. یکی از دانشجویان مقطع کاردانی، با اشاره به هزینه‌های گزاف تحصیل در این مقطع، نکته‌ای اساسی را مطرح کرد: «هزینه‌ای که دانشجویان پرداخت می‌کنند، توقع یک محیط مناسب را ایجاد می‌کند.»

وقتی محوطه یک دانشکده تخصصی و پیشرفته که محل تحصیل دانشجویان تحصیلات تکمیلی است، به فضایی خاکی تبدیل می‌شود که حتی از استانداردهای محیطی مدارس و دبیرستان‌های منطقه پایین‌تر به نظر می‌رسد، حس تعلق و اعتبار علمی دانشجو مخدوش می‌شود. این فضاها باید منعکس‌کننده سطح علمی و تخصصی دانشکده باشند، نه محدودیت‌های زیرساختی آن.

بحران هویت دانشجویی در محیط خاکی

محیط فیزیکی دانشگاه نقش مهمی در شکل‌گیری هویت دانشجویی و ارتقاء فرهنگ دانشگاهی دارد. دانشجویان نه تنها در کلاس‌ها، بلکه در فضاهای باز، محوطه‌ها و فضاهای مشترک نیز ارتباطات علمی و اجتماعی خود را شکل می‌دهند.

یکی از دانشجوهای این دانشگاه به درستی اشاره می‌کند که در چنین محیطی، «برخی از دانشجویان اصلاً حس دانشجو بودن ندارند.» این احساس عمیقاً با محیط پیرامون مرتبط است. محوطه نامناسب، از نظر روانی بر دانشجویان تأثیر منفی می‌گذارد و حس تعلق آن‌ها به محیط علمی را کاهش می‌دهد.

محیط فیزیکی جایی است که تبادل غیررسمی دانش، شبکه‌سازی‌های علمی و استراحت‌های کوتاه مدت میان کلاس‌ها شکل می‌گیرد. این تعاملات غیررسمی اغلب منجر به ایده‌پردازی، حل مسائل و تقویت روابط علمی می‌شود. وقتی محوطه به یک فضای خاکی و نامناسب تبدیل می‌شود، این فضاهای حیاتی از بین می‌رود و دانشجویان را مجبور می‌کند تا زمان‌های وقفه خود را در محیطی نامطلوب سپری کنند یا به طور کامل از محوطه دوری گزینند و به فضاهای داخلی محدود شوند. این امر، تجربه کلی آموزش عالی را تضعیف کرده و مانع از تعاملات سازنده می‌شود.

تأثیرات آب و هوایی و ایمنی

وضعیت فیزیکی محوطه، مستقیماً با مسائل ایمنی، بهداشتی و تأثیرات آب و هوایی در ارتباط است. اگرچه ممکن است محیط کلاس‌های درس در وضعیت بهتری باشد و امکانات آموزشی داخلی تأمین شده باشد، اما وضعیت خاکی محوطه در فصول مختلف سال، مشکلات جدی ایجاد می‌کند.

در روزهای بارانی، این فضا به چالشی جدی از گِل و لای تبدیل شده و تردد را دشوار می‌سازد. گِل و لای نه تنها باعث کثیف‌شدن لباس و کفش دانشجویان می‌شود، بلکه مسیرهای تردد را ناامن کرده و خطر لیز خوردن و آسیب‌دیدگی را افزایش می‌دهد.

در روزهای گرم و خشک نیز گرد و غبار ناشی از تردد بر روی محوطه خاکی بلند شده و وارد فضاهای باز و گاهی حتی ساختمان‌ها می‌شود که این امر بر کیفیت هوای تنفسی دانشجویان تأثیر منفی می‌گذارد.

این شرایط نشان‌دهنده یک نارسایی مدیریتی در اولویت‌بندی پروژه‌های عمرانی و خدماتی است که زیرساخت‌های اساسی دانشگاه را در هدف قرار داده است.

پاسخ مسئولان و افق پیش‌رو

در مقابل این انتقادات، سال گذشته یکی از مسئولان دانشکده اذعان کرده است که «بهسازی محوطه در دستور کار قرار دارد» و دلیل تأخیر در اجرای آن، «استقرار دستگاه‌ها و مصالح ساختمانی در محوطه» است.

انتظار از مسئولان دانشگاه

اکنون انتظار می‌رود که مسئولین دانشگاه مهارت یاسوج، با توجه به اهمیت حیاتی فضاسازی در شکل‌گیری شخصیت علمی و رفاهی دانشجویان، دو اقدام اساسی از جمله: شفاف‌سازی برنامه زمان‌بندی و اولویت‌بندی رفاه دانشجویان را در پیش گیرند.

هدف اصلی باید این باشد که تجربه تحصیلی دانشجویان این دانشکده، با محیطی شایسته سوابق علمی و سرمایه‌گذاری مالی آن‌ها همسو شود. نادیده گرفتن محیط فیزیکی، نادیده گرفتن بخشی از کیفیت آموزش عالی است.

انتهای خبر/